تونۇش:
مورە بوغوم ئەتراپ ياللۇغى ئاددى قىلىپ مورە ئەتراپ ياللۇغى دەپ ئاتىلىدۇ . بۇ ئاساسلىقى مورە بوغومى ۋە ئۇنىڭ ئەتراپىدىكى يۇمشاق توقولمىلارنىڭ چىكىنىش خاراكتىرلىك ئوزگىرىشى كەلتۇرۇپ چىقارغان مۇسكۇل ، مۇسكۇل پىيى، سىلىق خالتا ۋە مۇسكۇل خالتىسى قاتارلىق مورە بوغومى ئەتراپىدىكى يۇمشاق توقولمىلارغا تارقالغان ئاستا خاراكتىرلىك ياللۇغلىنىش كىسەللىكىنى كورسىتىدۇ . بۇ خىل كىسەللىك ئوتتىرا ياش ۋە ياشانغانلاردا ، ئەرلەرگە نىسپەتەن ئاياللاردا، ئوڭ مورىگە قارىغاندا سول مورىدە نىسپەتەن كوپ كورىلىدۇ. كوپونچە ئەھۋالدا بىر تەرەپ مورە بوغومى كىسەللىنىدۇ ، ھەر ئىككى تەرەپ مورە بوغوم ئوخشاش كىسەللەنگۇچىلەر %8 نى ئىگەللەيدۇ . 50 ياش ئەتراپىدىكىلەرنىڭ كىسەل بولوش نىسپىتى ئەڭ يۇقۇر بولوپ ئوتتىرا ياشلىقلار كىسەللىكى دەپمۇ ئاتىلىدۇ . كىسەللەنگەندىن كىيىن مورە بوغومى قاتتىقلىشىپ ئىقتىدارى توسقۇنلۇققا ئۇچرايدۇ . خۇددى قىتىپقالغاندە بولوپ قالىدۇ . شۇڭلاشقا قىتىشىش خاراكتىرلىك مورە كىسەللىكى دەپمۇ ئاتىلىدۇ .
دىئاگىنۇز ئاساسى :
تىپىك كىلنىك ئالامىتى يەنىي مورە بوغوم ئاغرىش ۋە ھەركىتى توسقونلۇققا ئۇچراش ، كىسەللىك تارىخىغا يەنىي سوغوق ئوتكۇزۋالغان ، زەخمىلەنگەن ، كىسەللەنگەن تەرەپ مورە بوغومىدا چىقۇق بولغان تارىخىنىڭ بار يوقلىقىغا ئاساسەن دىئاگىنۇز قويولىدۇ
تۇرلەرگە بولونىشى ۋە ئالامىتى :
كىسەللىك سەۋەبىگە ئاساسەن بەشكە بولونىدۇ .
1- بەلغەم خىلىتىنىڭ غەيرى تەبي ئوزگىرشىدىن كىلىپ چىققان مورە ئەتراپ ياللۇغى
2- سەۋدا خىلىتىنىڭ غەيرى تەبي ئوزگىرشىدىن كىلىپ چىققان مورە ئەتراپ ياللۇغى
3- بەلغەم سەۋدا خىلىتىنىڭ غەيرى تەبي ئوزگىرشىدىن كىلىپ چىققان مورە ئەتراپ ياللۇغى
4- سوغوق ئوتكوزۋىلىشتن كىلىپ چىققان مورە ئەتراپ ياللۇغى
5- باشقىلار يەنىي زەخمىلىنىش ، مورە بوغوم چىقۇقى ، سۇنۇق قاتارلىقلارنىڭ ئاسارىتى سەۋەبىدىن كىلىپ مورە ئەتراپ ياللۇغى
كىسەللىك ئالامىتىگە ئاساسەن دەرىجىگە بولونشى:
1- دەرىجە يەڭگىل دەۋرى يەنىي مورە قىسىم ئاغرىش .
2- دەرىجە ئوتتىرھال دەۋرى يەني ئاغرىش، كورونەرلىك ھەركىتى توسقۇنلۇققا ئۇچراش .
3- دەرىجە ئىغىر دەۋرى يەنىي قىتىشىش دەۋرى .
كىلنىك ئالامىتى :
مورە بوغوم ئاغرىش ۋە ھەركىتى توسقونلۇققا ئۇچراش ، ھەركەتلەندۇرگەندە مورە ئاغرىش كۇچىيىش ، قىززىش كورولوش قاتارلىق ئالامەتلەر كورولىدۇ . مورە قىسىم بىسلىپ ئاغرىش ، ھەركەت قىلىش ئەپسىز بولوش ، بەزىدە كىچىلىرى ئاغرىپ ئويغۇنۇپ كىتىش ، ئۇخلىغاندا مورىنى بىسىپ ياتالماسلىق . قولىنى كەينىگە ئالالماسلىق چىچىنى تارىيالماسلىق ، كيىم كىيىش – سىلىش، يۇز يۇيۇش ھەركەتلىرىنى قىلالماسلىق . يەرلىك ئورون مۇسكۇللىرى قىتىشىپ قىلىش ، تارتىشىش ياكى يىگلەش ئالامەتلىرى كورولىدۇ .
ئۇيغۇر تېبابەت دىئاگنۇزى: مورە ئەتراپ ياللۇغى
غەرىپ تېبابەت دىئاگنۇزى: مورە ئەتراپ ياللۇغى
داۋالاش پىرىنسىپى :
1 . روھى جەھەتتە كېسەلدىن ساقىيىشقا بولغان ئىشەنچىسىنى ئاشۇرۇپ ، داۋالاشقا تولوق ماسلىشىپ بىرىش تەلەپ قىلىنىپ ، قائىدىلىك پەرۋىش خىزمىتى ۋە پەرھىزى ئورۇنلاشتۇرىلىدۇ .
3 . ياللۇغ قايتۇرۇپ ئاغرىق توختاتقۇچى دورىلار ئىچى – سىرتىدىن ئىشلىتىلىدۇ .
4 . قان ئايلىنىش پائالىيىتىنى جانلاندۇرۇپ ، ماددا ئالمىشىش خىزمىتىنى ياخشىلىغۇچى، مورە ئەتىراپ پەي مۇسكۇللىرىنىڭ ئىلاستىكىلىقىنى ياخشىلىغۇچى دورىلار ئىچى – سىرتىدىن ئىشلىتىلىدۇ .
5 . فىزىكىلق داۋالاش ئېلىپ بېرىلىدۇ .
6 . رەئىس ئەزالار ۋە ئۇمۇمى بەدەننى قۇۋەتلەپ ، بەدەننىڭ تەبىئەت كۈچىنى يۇقىرى كۆتۈرگۈچى دورىلار بىرىلىدۇ .
