سۆگەل ، ئادەتتە تېرە يۈزىدە كۆپرەك ئۇچرايدىغان ئۆسمە كېسەللەرنىڭ بىر خىلى ، ئۇ سۆگەل ۋىرۇسىدىن پەيدا بولىدۇ . سۆگەلنىڭ پەيدا بولۇشى بەدەندىكى ئىممۇنىتېتنىڭ رولى بىلەن مۇناسىۋەتلىك . ئىممۇنىتېت بولۇپمۇ ھۈجەيرە ئىممۇنىتېت كۈچى تۆۋەن بولغان كىشىلەر سۆگەل بىلەن ئاسان يۇقۇملىنىدۇ . تېرە يۈزى زەخمىلەنسىمۇ سۆگەل ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملىنىشنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ .
سۆگەل چىققان ئورۇنغا قاراپ ئاددىي سۆگەل ، ياپىلاق سۆگەل ،. ئۇچلۇق ھۆل سۆگەل ، تاپان سۆگىلى قاتارلىق تۈرلەرگە بۆلىنىدۇ . سۆگەل چىققاندا قول بىلەن تاتىلىماسلىق ياكى ئۈستىنى كىسىپ بۇزماسلىق ، ۋاقتىدا دوختۇرخانىدا داۋالىنىش لازىم . داۋالىتىش جەريانىدا ئىچ كىيىمنى قايناق سۇغا بېسىپ دېزىنفېكسىيەلەش ياكى دەزماللاش ئىنتايىن مۇھىم .
تېرە رەڭگىنىڭ ئۆزگىرىشى
تۇنۇش:
تېرە رەڭگىنىڭ ئەسلىدىكى تەبىئى ھالىتىدىن ئۆزگىرىپ كېتىشى تېرە رەڭگىنىڭ ئۆزگىرىشى دەپ ئاتىلىدۇ.
سەۋەبى
تېرە رەڭگىنىڭ ئۆزگىرىپ كېتىش سەۋەبى مۇرەككەپ بولۇپ تۆۋەندىكى بىر قانچە نوقتىغا يېغىنچاقلشقا بولىدۇ.
(1)بەدەندە كېرەكسىز ماددىلار كۆپىيىپ تېرە ئارقىلىق سىرىتقا چىقىرلىش جەريانىدا بىر قىسمى تېرىدە تۇرۇپ قېلىشتىن تېرىنىڭ رەڭگى ئۆزگىرىدۇ.
(2)بەدەندىكى خىلىتلارنىڭ بىرەرسىنىڭ غالىپ كېلىشىدىمۇ تېرە رەڭگى ئۆزگىرىدۇ.مەسىلەن:قان خىلتى غالىپ كەلگەندىن تېرە رەڭگى قىزىرىيدۇ، قان كېمەيگەندە تېرىنىڭ رەڭگى تاتىراڭغۇ تۈسنى ئالىدۇ. سەپرا خىلتى غالىپ كەلگەندە تېرە رەڭگى سارغىيدۇ. بەلغەم خىلتى غالىپ كەلگەندە تېرە رەڭگى قارامتۇل تۈسنى ئالىدۇ.
(3)كۈن نۇرى بىلەن كۆيگەندە ياكى ساپ ھاۋا يېتىشمىگەندىمۇ تېرە رەڭگى ئۆزگىرىدۇ.
(4)جۇۋىنە ۋەزىرە قاتارلىق تېرە رەڭگىنىڭ ئۆزگەرتىدىغان دورىلارنى ئۇزۇن ۋاقىت ئىستىمال قىلغاندىمۇ تېرىنىڭ رەڭگى ئۆزگىرىدۇ.
(5)ئۇزۇن مۇددەت كېسەل تارتىپ ئورۇقلاپ كەتكەنلەرنىڭ تېرىسى قارىداپ كېتىدۇ.
ئالامىتى
تېرە رەڭگى ئۆزگىرىشتە تېرىنىڭ پۇتۈنلىكى بۇزۇلمايدۇ. بەدەندە قايسى خىل خىلىتتا ئۆزگىرىش يۈز بەرسە شۇ خىلىتقا ماس ھالدا تېرە رەڭگىدە ئۆزگىرىش بولىدۇ.
داۋالاش پىرىنسپى
بەدەندىكى كېرەكسىز ماددىلار كۆپىيىپ كېتىشتىن تېرە رەڭگى ئۆزگەرگۈچىلەر بولسا مىجەزنى تەڭشىگەندىن كېيىن سەپكۇن كېسىلىگە قارىتا داۋالاش ئېلىپ بېرىلىدۇ. ئەگەر تېرىنىڭ رەڭگى خىلىتلار غالىپلىقىدىن ئۆزگەرگەن بولسا غالىپ كەلگەن شۇ خىلىتلارنى بەدەندىن تازىلاش بىلەن خىلىتلار غالىپلىقىدىن پەيدا بولغان كېسەللىككە قارىتا چارە قىلىنىدۇ. ئەگەر تېرىنىڭ رەڭگى كۇن نۇرىدا كۆيۇشتىن پەيدا بولغان بولسا داۋالاش ھاجەتسىز، چۇنكى مەلۇم مەزگىلدىن كېيىن تېرە رەڭگى ئەسلىگە كېلىدۇ.
قارىداش كېسىلى
تۇنۇش
بۇ ھۈسىنگە تەسىر كۆرسىتىدىغان بىرخىل تېرە كېسىلى بولۇپ تېرىگە قارا داغ چۇشۇپ تېرە قارىداپ كېتىدۇ.
سەۋەبى
بۇ كېسەلگە گىرىپتار بولغانلارنىڭ تېنىدە ۋىتامىن D،C،B،A ۋەنكوتىن كىسلاتاسى نورمال ئادەملەرنىڭكىدىن تۆۋەن بولغاچقا ۋىتامىن كېمىيىش بىلەن ئۇزۇقلىنىشى ناچار بولۇش بۇ كېسەلنىڭ ئاساسلىق سەۋەبى بولۇپ قالماقتا. بۇ كېسەل ئوتتۇرا ياشلىق ئاياللاردا كۆپ كۆرىلىدىغان بولۇپ ئادەتتە ھېيىز مەزگىلىدە پىگىمىنىت ئۆزگىرىشى كۆرىنەرلىك بولىدۇ. بۇ جىنسىي بەزلەر، ھېپوپىز ، بۆرەك ئۈستى بېزى ، پوستىلاق ماددىسى، قالقان بەز قاتارلىقلارنىڭ ئىقتىدارى بىلەن مۇناسىۋەتلىك ، ئۇندىن باشقا گىرىم بويۇملىرىدىكى خوشپۇراق ماتىرىيال ۋە چىرىشنىڭ ئالدىنى ئالغۇچى ياسالما قاتارلىقلار تېرە پىگىمىنىت مىتابولىزىمنى قالايمىقانلاشتۇرۇپ پىگىمىنىت چۆكىشىنى كەلتۇرۇپ چىقىرىدۇ.
ئالامىتى
بۇ كېسەل ئەر-ئاياللارنىڭ ھەممىسىدىن پەيدا بولىدۇ، ئاساسلىق ئوتتۇرا ياشلىق ئاياللاردا ، بولۇپمۇ يۈزىدە كۆپ كۆرىلىدۇ. ئاۋال مەڭىز،قوۋۇزدا پەيدا بولۇپ، كېيىن پىشانە، قولق ئەتراپى ۋە بوينلارغا يامرايدۇ، دەسلەپتە تېرە سەل قىزىرىپ قىچىشىدۇ ۋە كېپەكلىشىپ تەدرىجى پىگىمىنىت چۆكىدۇ. ئەمما ۋاقىت ئۇزارغانسېرى سۇسلايدۇ. ھەتتا يوقاپ كېتىدۇ.
داۋالاش پىرىنسىپى
داغ پەيدا قىلغۇچى ئامىللارنى يوقىتىش،يۇزگە كۇن نۇرى چۇشۇشتىن ساقلىنىش، ئاپتاپتىن قوغدىنىش مېيى ئىشلىتىش،گۇمانلىق بولغان گىرىم بۇيۇملىرىنى ئىشلىتىشتىن ساقلىنىش لازىم.
