تەمسىز بەلغەم خىلىتى تەسىردىن كىلىپ چىققان بۇيۇن ئۇمۇرتقا ئارلىق تەخسىسى يۇرۇشۇش كىسىلى

1)      دىئالىكتىك ئانالىز :

تەمسىز بەلغەم خىلىتى بەلغەم خىلىتىغا كۆپ مىقداردا سۇنىڭ قۇشۇلىشىدىن ھاسىل بولغان غەيرى تەبىئى بەلغەم خىلىتىنىڭ بىر تۈرى بۇلۇپ، تەبىئەت جەھەتتىىن زىيادە سۇغۇق، بۇ تەمسىز بەلغەم خىلىتى ئۈزىنىڭ زىيادە سۇغۇقلۇق تەسىرى بىلەن قان ئايلىنىش ئارقىلىق بۇيۇن ئۇمۇرتقا ساھەسىگە تەسىر قىلىپ ئۇمۇرتقا سۇڭەكنىڭ ماددا ئالمىشىشنى سۇسلاشتۇرىدۇ غەيرىئى تەبىئى خىلىتلار بەدەن ھارارىتىنى تۆۋەنلىتىپ، روھ ۋە قۇۋۋەتلەرنىڭ ھاسىل بولۇشى ۋە ئالمىشىشىنى ئاجىزلاشتۇرۇپ، ماددا ئالمىشىش پائالىيتىنى سۇسلاشتۇرغانلىقتىن، بەدەندىن چىقىپ كېتىشكە تېگىشلىك بولغان كېرەكسىز ماددىلار ئىسسىقلىق ئېنېرگىيسى كەم شارائىتتا تولۇق چىقىپ كېتەلمەي ئەزا، توقۇلمىلارغا يىغىلىپ قىلىپ، ئۇمۇرتقا سۆڭىكى ۋە ئەتىراپتىكى پەي- مۇسكۇل، تارامۇشلارغا سىرغىپ چۇشۇپ، قۇۋەتلەرنىڭ خىزمەت پائالىيىتىنى قالايمىقانلاشتۇرۇش، يەرلىك ئۇرۇننىڭ ماددا ئالمىشىش پائالىيىتىنى تۇسقۇنلۇققا ئۇچىرتىش نەتىجىسىدە بۇيۇن ئۇمۇرتقائارلىق تەخسىس ھالقىسىمان تالالىرىنى چۇرۇكلەشتۇرۇپ ھالقىسىمان تالانىڭ ئۇزۇلۇشى ۋە يىلىك يادىرۇسىنىڭ ئۇمۇرتقا كانىلىغا ئىقىپ چىقىشى بىلەن   شەكىل بۇزۇلۇش خاراكتېرلىك كېسەللىك ئۆزگۈرۈشىنى كەلتۇرۇپ چىقىرىدۇ.

2)     ئالامىتى:

بىمار خام سىمىز كىلىدۇ، بەدەن تىرىلىرى قولغا سۇغۇق بىلىنىدۇ، ئۇيقۇسى كۆپ،ئىغىزىدىن شۇلگەي ئاقىدۇ ، كۆز ئىقى ئاقۇش، تېلىدا ئاق گەز بۇلىدۇ، ئىغىز تەمى تەمسىز، تۇمۇرى تۇم، ئاستا سالىدۇ، سۇيدۇك مىقدارى كۆپ، رەڭگى ئاقۇش كېلىدۇ، بۇيۇن قىسمى ئاغرىش گەۋدىلىك بولىدۇ، كۆپۈنچە ھۆل- سوغۇق تەبىئەتلىك يىمەك- ئىچمەكلەرنى زىيادە ئىستىمال قىلىشتىن، سوغۇق ئوتۇپ كېتىشتىن قوزغۇلىدۇ . بۇيۇن ساھەسىى ئىغىر بۇلۇپ ، تىلىپ ئاغىرىيدۇ ، بۇلۇپمۇ ئەتتىگىنى ئۇرنىدىن تۇرغاندا ئاغىرىق كۇچلۇك بۇلىدۇ ، بەدەن ماغىدۇرسىز ، بۇيۇن ساھىسى سۇغۇق ئسسىققا يولۇقسا راھەت ھىس قىلىدۇ ، تۇۋەنكى مۇچە ئاسان قۇلىشىدۇ .

3) داۋالاش ئۇسۇلى :

مۇنزىچ مۇھسىل بىلەن داۋالاش:

 دەسلەپتە تەمسىز بەلغەم خىلىتىنىڭ مۇنزىچى  10 – 15 كۈن بىرىلىدۇ.

ماددا پىشقانلىق ئالامەتلىرى: تۇمۇر ھەركىتى ، تىل گىزى ، چۇڭ-كىچىك تەرىتى ، ئاغىرىش ، بەدەن ئەھۋالىدىكى ئۇزگۇرۇشىگە قاراپ تەمسىز بەلغەم خىلىتىنىڭ مۇسھىلى3-5 كۈن بىرلىدۇ .

ياكى مەخسۇس مەتبۇخى سۆرۈنجان تەييارلاپ بىرىلىدۇ .

مۇنزىچ مۇسھىلنىڭ ئۇنۇمىنى تىخىمۇ يۇقۇر كوتوروش مەخسەتتە :  مەخسۇس قاننى جانلاندۇرۇش ، ھەزىم ياخشىلاش چايلىقى تەييارلاپ بىرىلىدۇ .

ئاغرىق پەسەيتىش، غەيرى تەبىئى يەللەرنى ھەيدەش، كېسەللىك ئالامەتلىرىنى كۇنتىرۇل قىلىش ۋە ياخشىلاش ، يۇرەكنى قوغداش ، كۇچەيتىش ، نىرۋا خىزمىتىنى ياخشىلاش مەقسەتتە توۋەندىكى دورىلار بىمار بالنىستقا قوبول قىلغاندىن باشلاپ تۆۋەندىكى دورىلار بىمارنىڭ كېسەللىك ئەھۋالىغا ئاساسەن تاللاپ20-35 كۇنگىچە تاللاپ بېرىلىدۇ.

قۇرسى ئىتتىرفىل ئۇستىخۇددۇس، ئۇستىخۇددۇس ئىچىملىكى، بادىرەنجى بۇيا شەربىتى،ئەرقى چوبىچىن       ،ئەرقى بەدىيان،قۇرسى نۇجاھ، قۇرسى ئىتتىرفىل چوبىچىن، قۇرسى سۆرۈنجان، ھەببى سۆرۈنجان ، قۇرسى يەھيا،ھەببى ماتىدىل ھايات، قۇرسى ئىتتىرفىل كەبىر ، قۇرسى ئىتتىرفىل سەغىر ، قۇرسى كۇرسىنگى ، قۇرسى قوقىيا،قۇرسى ئىتتىرفىل ئەفتىيمۇن، قۇرسى خىمىرى مەرۋايىت،ئەبرىشىم دانچىسى  ،

ئاشقازان خىزمىتىنى ياخشىلاش، قۇغداش مەخسىتىدە : تۆۋەندىكى دورىلار بىمارنىڭ كېسەللىك ئەھۋالىغا ئاساسەن15-25 كۇن  تاللاپ بىرىلىدۇ .

قۇرسى جاۋارىش ئەنبەر ، قۇرسى نانخۇۋائى مىشكى، قۇرسى جاۋرىش جالىنۇس ،پىننە گۇلقەنىتى ،گىرام قۇرسى جاۋرىش شەھرىيان، قۇرسى جاۋرىش كۇمۇنى ، نارپىننە  ئىچىملىكى، قۇرسى ئامىلە نۇشدارى ،

ياكى مەخسۇس نارپىننە ۋە ئامىلە نۇشدارى لولوۋى تاللاپ تەييارلاپ بىرىلىدۇ .

رەئىس ئەزا ۋە ئومومى بەدەننى قۇۋەتلەش ، قان ئايلىنىشنى كۇچەيتىپ ، ماددا ئالمىشىشىنى ياخشىلاش ، ئارتۇقچە ھوللوكنى ھەيدەش ، توسالغۇلارنى ئىچىش مەخسىتىدە:

 مائۇل ئۇسۇل مۇفاسىل ھار ۋە مائۇل ئۇسۇل مورەككەپ  مەخسۇس تەييارلاپ تاللاپ بىرىلىدۇ ياكى تەرتىپ بويچە بىرىلىدۇ .

ئومومى بەدەننى قۇۋەتلەش ، ئىممۇنىت كۇچىنى يۇقۇر كوتوروش مەخسەتتە: مائۇل ھەسەل ساددە ۋە مائۇل ھەسەل مورەككەپ تاللاپ ياكى تەرتىپ بويچە بىرىلىدۇ .

قاننى قىززىتىش ، ئارتۇقچە ھوللوكنى ھەيدەش ، رەئىس ئەزالارنى نىرۋىنى قۇۋەتلەش مەخسەتتە توۋەندىكى پىششىق دورىلار بىرلىكتە تاللاپ15-20 كۇن بىرىلىدۇ .

قۇرسى سوم ، ئىتتىرفىل ھامان ، ھەببى بەرەس، مۇنزىچ بەرەس ،شەربىتى بەرەس، قۇرسى ئىتتىرفىل ئۇستىخۇددۇس، قۇرسى داۋائىل مىشكى، قۇرسى نۇجاھ، ئۇستىخۇددۇس ئىچىملىكى، شىپاھى قەلىپ ئىچىملىكى، بادىرەنجى بۇيا شەربىتى،

يۇقارقى دورىلارنى ئىشلىتىش بىلەن بىرگە بىمارنىڭ ئەمىلىي كىسەللىك ئەھۋالىغان ئاساسەن ئۇزۇن مۇددەت ئىستىمال قىلىش ۋە سوڭەك ئوسوشنىڭ ئالدىنى ئىلىش ، ئومومى بەدەن ۋە رەئىس ئەزالارنى قۇۋەتلەش ئۇچۇن توۋەندىكى دورىلار تاللاپ مەخسۇس تەييارلاپ بىرىلدۇ .

مەجۇنى چوبىچىن كۇندە 2-3 قىتىم ، تاماقتىن كىيىن 10-15 گىرامغىچە ئسىتىمال قىلىنىدۇ .

مەجۇنى سازەچ كۇندە 2-3 قىتىم ، تاماقتىن كىيىن 10-15 گىرامغىچە ئسىتىمال قىلىنىدۇ .

مەجۇنى ماتىدىل ھايات كۇندە 2-3 قىتىم ، تاماقتىن كىيىن 10-15 گىرامغىچە ئسىتىمال قىلىنىدۇ .

مەجۇنى زەپە سەغىر كۇندە 2-3 قىتىم ، تاماقتىن كىيىن 10-15 گىرامغىچە ئسىتىمال قىلىنىدۇ .

مەجنى زەپە كەبىر كۇندە 2-3 قىتىم ، تاماقتىن كىيىن 5-10 گىرامغىچە ئسىتىمال قىلىنىدۇ .

مەجۇنى داۋائىل مىشكى مۇتىدىل كۇندە 2-3 قىتىم ، تاماقتىن بۇرۇن 10-5 گىرامغىچە ئسىتىمال قىلىنىدۇ .

4)     پەرھىز ۋە دىققەت قىلىدىغان ئىشلار:

زىيادە سۇغۇق تەبىئەتلىك ، غىدىقلىغۇچى ، يەللىك غەلىز يىمەكلىكلەردىن كالا گۈشى، تۇنۇر كاۋىپى، مانتا، خوشاڭ، گۆشگىردە، سامسا مىۋە – چىۋە، سۇغۇق ئىچىملىك ، لازا- ئاچچىقسۇ دىن پەرھىز قىلدۇرىلىدۇ.

ئاسان سىڭىدىغان، ئۇزۇقلۇق قىممىتى يۇقىرى بولغان يىمەكلىكلەردىن باچكا گۈشى، كوك كەپتەر گوشى سۇيى ، سۇدا پۇشۇرۇلغان پاقلان گۈشى، نارىن چۆپ، سەي- كۆكتاتلاربىلەن ئۇزۇقلاندۇرىلىدۇ.

سۇغۇق ئۆتكۈزىۋېلىشىتىن، زىيادە ھېرىپ – چارچاشىتىن، ئېغىرجىسمانى ئەمگەك قىلىشىتىن، زۇكامداشىتىن ، زىيادە تۇيۇنۇپ تاماق يىيىشتىن ، كوپ جىنسى مۇناسىۋەتتىن ساقلىنىدۇ.