قوغۇن
قوغۇندا ئاقسىل، ياغ، قەنت، كالىتىسي، فوسفور، تۆمۈر، كاروتىن، ۋىتامىن B2، PP، Cقاتارلىق ماددىلار بار. قوغۇننىڭ تەبىئىتى ھۆل ئىسسىق. قوغۇن ئىچنى يۇمشىتىش، بۆرەك ۋە دوۋساقتىكى تاشنى ئېرىتىپ چىقىرىش، توسالغۇلارنى ئېچىش، مېڭە ۋە بەدەنگە ھۆللۈك يەتكۈزۈش، پالەچ- لەقۋا كېسەللىكىنى داۋالاش رولىغا ئىگە.
ئوبدان پىشقان قوغۇن مۇۋاپىق ئىستىمال قىلىپ بىرىلسە، بەدەنگە ھۆللۈك يەتكۈزۈپ، بەدەننى سەمرىتىدۇ، قان بېسىمىنى چۈشۈرىدۇ، بۆرەك كېسەللىكى، جىگەر كېسەللىكى، دوۋساق ئىششىقى قاتارلىق كېسەللىكلەرگە شىپا بولىدۇ. قوغۇن بىلەن زىرە ئارىلاشتۇرۇپ تەييارلانغان مۇراببا ھەركۈنى تاماقتىن كېيىن ئىككى ۋاخ ئىستېمال قىلىپ بېرىلسە ئىشتىھا تۇتۇلۇش، چارچاش، چاچ چۈشۈش، ئەستە تۇتۇش قابىلىيتى تۆۋەنلەش، جىنسىي ئاجىزلىق، نېرۋا ئاجىزلىق، بەدەن ئاجىزلىق، قان ئازلىق، پۇت- قول ئىششىپ قېلىش، جىگەر- بۆرەك زەئىپلىكى، ئۆپكە كېسەللىكى، يۈرەك كېسەللىكى قاتارلىقلارغا شىپا بولىدۇ.
قوغۇن ئۇرۇقىنىڭ مېغىزى ھۆل ئىسسىق بولغاچقا، چايغا سېلىپ ئېچىلسە جىگەرنىڭ توسالغۇلىرىنى ئاچىدۇ، سۈيدۈكنى راۋانلاشتۇرىدۇ، بۆرەكنى، دوۋساقنى، ئۈچەينى تازىلايدۇ، باھنى قۇۋۋەتلەيدۇ. قوغۇن ئۇرۇقى ياخشى سوقۇلسا، ئاندىن تۇخۇمى كاسىن (كاسن ئۇرۇقى)، بەدىيان بىلەن چاي قىلىنىپ ئىچىلسە يۆتەل، كۆكرەك ئاغرىقى، تىل ۋە گالنىڭ قۇرۇشى، تەپلەردىكى تەشنالىق، سۈيدۈكنىڭ كۆيدۈرۈپ ئېچىشىپ كېلىشى ئۈچۈن داۋا بولىدۇ ھەمدە بۆرەك ياللۇغىغا تېز تەسىر قىلىدۇ.
قوغۇن ئۇرۇقىنىڭ مېغىزى بىلەن قۇرۇتۇلغان قوغۇن شاپىقى سوقۇلغاندىن كېيىن ھەسەل بىلەن ئارىلاشتۇرۇلۇپ يۈزگە، بەدەنگە چېپىلسا، بەدەننى يۇمشاق قىلىدۇ، تېرىنى پارقىرىتىپ يۈزدىكى داغلارنى چۈشۈرىدۇ.
ئۆپكە سىلى، ئاشقازان ئاستى بېزى ياللۇغى بار كىشىلەر قوغۇننى ئاز ئىستېمال قىلىشى لازىم. ئۇلار قوغۇن يېمەكچى بولسا، قوغۇننى ھەسەل ياكى زىرە قاتارلىقلار بىلەن بىرگە ئىستېمال قىلسا بولىدۇ.