خام دورىلار
ئۇيغۇر تېبابىتى خام دورىلىرىنىڭ كېلىش مەنبەسى ۋە دورىلىق قىسمى
ئۇيغۇر تېبابىتى خام دورىلىرىنىڭ كېلىش مەنبەسى بولسا ئۆسۈملۈكلەر، ھايۋاناتلار ۋە مەدەنلەردىن ئىبارەت ئۈچ تۈرلۈك بولۇپ، تۆۋەندە ئۇلارنىڭ ئالاھىدىلىكى، دورىلىق قىسمى، ئۈچ تۈر بويىچە ئىخچام تونۇشتۇرۇلىدۇ.
- ئۆسۈملۈك تۈرىدىكى دورىلار، ئۆسۈملۈك دورىلارنىڭ تۈرى ناھايىتى كۆپ بولۇپ، ئۆسۈملۈكنىڭ پۈتۈن چۆپى، غولى، قوۋزىقى، يوپۇرمىقى، شاخلىرى، يىلتىزى، يىلتىز پوستى، گۈل چېچىكى، مېۋىسى، ئۇرۇقى، ئۆسۈملۈك مايلىرى، مېۋە پوستى، يېلىمى، سۈتى، سىقىپ ئېلىنغان ئۇسارىسى، قاينىتىپ ئېلىنغان رۇببىسى قاتارلىق قىسىملىرى دورا قىلىپ ئىشلىتىلىدۇ. مەسىلەن: قىزىلگۈل، زەپەر، سەرپىستان، كاسىنە ئۇرۇقى، كاسىنە يىلتىزى، سەندەل، ئەپيۈن، ئەنجۈر سۈتى، رۇببىسوس، بادام يېغى، سازەج، دارچىن، بادرەنجىبۇيا قاتارلىقلار. ئۆسۈملۈك دورىلارنى خەلق ئاممىسى «ئوت – چۆپ دورىلار» ياكى «ئۆسۈملۈك دورىلار» دەپ ئاتايدۇ.
- ھايۋانات تۈرىدىكى دورىلار، ھايۋانات تۈرىدىكى دورىلار ھايۋانلار، قۇشلار، قۇرت – قوڭغۇزلار، دېڭىز مەھسۇلاتلىرى قاتارلىق جانلىقلارنىڭ ھەر خىل ئەزالىرى، ئاجرالمىلىرى، ھەتتا پۈتكۈل تېنى دورىلىققا ئىشلىتىلىدۇ. مەسىلەن: ئىپار، ئەنبەر، چايان، يىلان، پەنىرمايە، ئۇلار گۆشى، تۆگە گۆشى، تۆگە سۈتى، بۇقا چۈيىسى، توخۇ تاشلىقى، قۇشقاچ مېڭىسى، بۇغا مۈڭگۈزى، رىگىماھى، سەقەنقۇر، قوي جىگىرى، بۆرە ئۆتى، پىلە غوزىكى، ئېشەك سۈتى، كالا سۈتى، ئۆچكە سۈتى، قوي سۈتى، جەرەن مۈڭگۈزى، ئۇچقۇن پاقا، يىلان تۇخۇمى، توخۇ تۇخۇمى، بىخ مارجان، قۇلۇلە قېپى، سەدەپ، مەرۋايىت، كىرپە تىكىنى قاتارلىقلار.
- مەدەن تۈرىدىكى دورىلار، مەدەن مەنبەلىك دورىلار تەبىئىي كان بايلىقلىرى، تەبىئىي تۇپراق تەركىبلىك ماددىلار ۋە بىر قىسىم ئېلېمېنت رۇدىلىرى قاتارلىقلار دورىغا ئىشلىتىلىدۇ. مەسىلەن: ئالتۇن كۇشتىسى، كۈمۈش كۇشتىسى، قوغۇشۇن كۇشتىسى، كۆكتاش كۇشتىسى، سەنگى جاراھەت كۇشتىسى، گىل (سېغىز)، زەرنىخ كۇشتىسى، سەنكىيا كۇشتىسى قاتارلىقلار.